Wpływ pandemii na cyberbezpieczeństwo organizacji

COVID-19 – zdarzenie, zakłócenie czy sytuacja kryzysowa dla twojej organizacji? Pandemia COVID-19 w wielu organizacjach spowodowała konieczność wprowadzenia zmian w sposobie realizacji działań biznesowych. Dotyczyły one głównie zmiany trybu pracy ze stacjonarnej na zdalną, co łączyło się z podjęciem szeregu ryzyk w obszarze bezpieczeństwa informacji. Zapewnienie ciągłości realizacji działań biznesowych oraz wybór rozwiązań z jednej strony dostępnych pod kątem finansowym, a z drugiej zapewniających odpowiedni poziom bezpieczeństwa stanowiło dla wielu organizacji na całym świecie, niezależnie od ich wielkości wielkie wyzwanie. Niektóre rozwiązania, które jeszcze niedawno wydawały się niemożliwe do zastosowania, obecnie stały się naszą rzeczywistością. COVID-19 zmusił nas do podjęcia zdecydowanych kroków, w większości przypadków podyktowanych kwestią przetrwania sytuacji kryzysowej a nie opartych na rzetelnej analizie bezpieczeństwa informacji. To z kolei zostało szybko zauważone przez cyberprzestępców, którzy wykorzystali podatności i słabości związane z pracą zdalną.

Zastosowanie technologii i rozwiązań umożliwiających realizowanie działań biznesowych z domu spowodowało pojawienie się dla wielu organizacji nowych zagrożeń np. związanych z nieautoryzowanym dostępem do danych przez osoby trzecie jakimi są członkowie naszych rodzin. Wzrost używania sieci z wykorzystywaniem domowych urządzeń sieciowych, takich jak routery i modemy, oraz wykorzystywaniem urządzeń osobistych (smartfonów, tabletów czy laptopów) do łączności z siecią firmową, nad którymi organizacja nie sprawuje kontroli to kolejne elementy powodujące wzrost zagrożeń związanych z wyciekiem, czy też kradzieżą danych przez cyberprzestępców. Zmiany w trybie pracy spowodowały, że organizacje jako całość stały się podatne na ataki, które cały czas stanowią coraz większe zagrożenie, ponieważ w sieci istnieje dziś więcej systemów, danych i innych aktywów, przez co cyberataki są niezwykle opłacalne i mogą przynieść ogromne zyski.

Raport State of Phishing & Online Fraud z 2021 r. wskazuje, że najbardziej popularnymi metodami ataków które odnotowano były ataki phishingowe połączone z technikami socjotechnicznymi. Do wzrostu liczby tych ataków przyczyniła się pandemia, praca zdalna oraz użyta do jej realizacji technologia. Wektorami ataków były m. in. aplikacje: V-Alert COVID-19, Test COVID-19, które zawierały złośliwe oprogramowanie oraz wiadomości e-mail i smsy mające na celu wyłudzenie np. danych osobowych.

Znane nam dotychczas formy ataków Ransomware również przybrały nowe oblicze, stały się bardziej wyrafinowane i bardzo skuteczne poprzez wykorzystanie narzędzi i technik na poziomie APT (Advanced Persistent Threats). W tego typu atakach istotna jest kwestia nowego sposobu ich przeprowadzania. Cyberprzestępcy zaczęli ze sobą współpracować w celu zapewnienia niezbędnych kompetencji do eksfiltracji danych zamiast prostego szyfrowania. Metoda ta zakłada, że w pierwszej kolejności dane są kopiowane na środowisko przestępcze, a później szyfrowane. Następnie stosowana jest technika podwójnego wymuszenia tj. żądanie okupu za odszyfrowanie danych, aby zaatakowana organizacja mogła dalej realizować działania biznesowe. Po czym następuje wymuszanie drugiego okupu pod groźbą ujawnienia danych na odpowiedniej stronie tzw. stronie wycieku. Wektorami tego typu ataków są: e-mail, URL, pliki.

Cyberprzestępcy do przeprowadzania swoich ataków doskonale wykorzystywali również luki w VPN-ach. Zwiększone ich użycie pomimo faktu, że jest to narzędzie zapewniające bezpieczeństwo stało się nowym wektorem cyberataków.

Oczywiście znane nam dobrze DDoS również miały szerokie zastosowanie przez cyberprzestępców i skupiały się na dwóch obszarach tj. rozproszonej odmowie usługi (DDoS) oraz atakach i kradzież danych uwierzytelniających (login/hasło).

W efekcie zastosowania omówionych ataków hakerzy infekowali komputer swojej ofiary tzn. instalowali złośliwe oprogramowanie, a następnie monitorowali i sprawdzali do czego dana osoba ma dostęp, do jakich zasobów informacyjnych. Po czym wykradali loginy i hasła, które pozwalały na uzyskanie dostępu i przejęcie kontroli nie tylko nad komputerem, telefonem, siecią, lecz także np. nad usługami chmurowymi. Uczyli się przyzwyczajeń i zachowań swoich ofiar, aby na końcu ataku np. zaszyfrować dysk i zażądać okupu za jego odszyfrowanie oraz co jest nowością zażądać opłaty za nieujawnienie danych.

Brak podjęcia odpowiednich działań mających na celu zapewnienie bezpieczeństwa pracy zdalnej minimalizujących negatywne jej aspekty może organizacje kosztować bardzo dużo. Przede wszystkim wyciek danych osobowych, za który RODO przewiduje karę dla prywatnych organizacji do 20 000 000 € lub 4 % światowego obrotu. Z kolei zaszyfrowanie danych to w praktyce uniemożliwienie realizacji działań biznesowych, strata finansowa, niekiedy odpowiedzialność karna oraz utrata reputacji i wizerunku, który buduje się latami. Cyberbezpieczeństwo to nie tylko kwestie związane z dostępem do Internetu czy też usług chmurowych – to znacznie więcej elementów, które musimy wziąć pod uwagę realizując pracę zdalną.

Antywirusy, firewalle oraz inne rozwiązania tego typu, stabilne i bezpieczne łącze do połączenia się z firmą (przepustowość łącza do użytku domowego może być niewystarczająca) oraz budowanie świadomości, gdyż człowiek wciąż jest najsłabszym ogniwem bezpieczeństwa to niektóre z elementów, które są bardzo ważne w obszarze cyberbezpieczeństwa. Odpowiedzią na potrzeby współczesnych organizacji, w dużej mierze realizujących działania biznesowe zdalnie w tzw. „nowej rzeczywistości” jest wdrożenie skutecznego systemu zarządzania bezpieczeństwem informacji opartego o standard ISO 27001 oraz ciągłości działania zgodnego z normą ISO 22301. Trendy które można zaobserwować na rynku technologii i modelu zarządzania usługami również uległy zmianom.

Pandemia przyspieszyła globalne migracje do rozwiązań chmurowych, które pozwalaj organizacją zoptymalizować koszty związane z utrzymywaniem odpowiedniej infrastruktury – odpowiedzią na te potrzeby są standardy ISO 27017 oraz 27018 – związane z zarządzaniem usługami oraz przetwarzaniem danych w chmurze obliczeniowej. Niezależnie od tego czy COVID-19 był dla Twojej organizacji – zdarzeniem, zakłóceniem czy sytuacją kryzysową wdrożenie rozwiązań opartych na międzynarodowych standardach zapewni, że na kolejną lub podobną sytuację twoja organizacja będzie już miała bezpieczną odpowiedź.